Abhyāsa ve Vairāgya: Yapmak ve bağlanmamak, işte bütün mesele bu!
- Sugata Duygu Akartuna
- 2 Oca
- 3 dakikada okunur
Sugata Duygu Akartuna
Hindolog, Eğitmen, Yazar
Instagram: @sugata108
Şu hayatta beni yolda tutan, üzüldüğümde yarama tuz basan, düzgün düşünemediğimde bana hakikati hatırlatan, her nerede isem birlikte olduğum canım dostum sādhana yani ruhsal ibadetim.
Bazen ufacık bir koridor, bazen bir otel odası, bazen arkadaşın evi, bazen çamaşırhane, bazen bir sınıf, bazen bir balkon...
Her neredeysem mabedim benimle, kalbimde. Mantra japa, arçana, meditasyon, yoga āsanā, özverili hizmet/karma yoga, ilâhiler, dualar ve kadim yazıtları çalışma…
Patañjali'nin sūtralarda ve Kṛṣṇa’nın Gītā’da bahsettiği abhyāsa terimi bu çalışmaları kapsıyor.
abhyāsa-vairāgyābhyām tan-nirodhaḥ
Zihnin dalgalanmalarının durdurulması, sürekli pratik (abhyāsa) ve bağlanmama (vairāgya) ile mümkün olur.
– Yoga Sūtra 1.12
tatra sthitau yatno ’bhyāsaḥ
Abhyāsa, zihnin sabitlenmesi için sürekli çaba göstermektir.
– Yoga Sūtra 1.13
sa tu dīrgha-kāla-nairantarya-satkārāsevito drdha-bhūmiḥ
Uzunca bir süredir aşkla yapılan ve kesintiye uğramayan pratik iyice köklenir.
– Yoga Sūtra 1.14
Tercihlerimde iki şey beni hep ileriye taşıdı: Biri kişisel pratik, diğeri değerlere bağlılığım. Eğer meditasyonumda bir düşünce beni rahatsız ediyorsa, bilirim ki o benim hayatıma hizmet etmiyor. Ve çıkartıyorum. Burada işte vairāgya devreye giriyor.
Vairāgya... Vazgeçme, Bağlanmama, Tarafsızlık…
O görünmeyen bağları hiç içinizde hissettiniz mi?
Ah nasıl da yapışıyorlar insanın üstüne... Nesneler, insanlar, hatta fikirler ve inançlar gibi daha da soyut şeyler.
Bazı geceler yatağımda o kordonları hissederim, midem bulanır yapış yapış hissinden.
Günümüzde ikili ilişkilerde gözlemlediğim bir bağlanmama kavramı var ki burada anlatılan vairāgya'dan çok uzakta. Modern dünyada "bağlanmama" genellikle duygusal derinlikten kaçınma, sorumluluk almama ya da ilişkilerde yüzeysel bir yaklaşım benimseme şeklinde algılanıyor. Bu, gerçek vairāgya'nın özünden oldukça uzak ve çoğu zaman insanları tatminsizlik ve yalnızlığa sürüklüyor. Aslında bu, bağlanmamaktan ziyade, bağ kurma korkusunun bir yansıması.
Vairāgya, arzulardan ve duyulardan kaynaklanan zevklere bağlanmamak demektir. Ancak bu, insana, ilişkilere veya hayata kayıtsız kalmak anlamına gelmez. Daha doğru bir ifadeyle, vairāgya, bir durumun ya da kişinin ortaya çıkardığı duyguya bağımlı olmamaktır. Bu bağımlılık, çoğu zaman bilinçsiz bir şekilde, kişinin mutluluğunu dışsal bir koşula bağlamasına neden olur.
Bhagavad Gītā’da Kṛṣṇa, kişinin eylemleri sonucunda arzu ettiği meyveye bağlanmaması gerektiğini söyler:
Karmaṇy-evādhikāras te mā phaleṣhu kadāchana
Senin yalnızca eylem üzerinde hakkın vardır, sonuçları üzerinde değil.
-Bhagavad Gītā 2.47
Modern ilişkilerde bu nasıl tezahür eder? Örneğin, bir kişi partnerine karşı derin bir sevgi beslese bile, bu sevgi çoğu zaman belirli beklentilere dayanır. Partnerin verdiği ilgi azaldığında ya da kişi arzuladığı bir tepkiyi alamadığında, hayal kırıklığı, öfke ya da güvensizlik gibi duygular ortaya çıkar. İşte vairāgya, bu tür bir bağımlılığı bırakmayı öğretir. Sevgi vermek ya da almak, mutlu ya da mutsuz olmak gibi durumların içsel huzurumuzu bozmasına izin vermemek, gerçek vairāgya'nın pratiğidir.
Vairāgya, bizi sadece ilişkilere değil, hayattaki her türlü duyusal zevke karşı da bir mesafede tutmayı öğretir. Örneğin, bir ilişki sona erdiğinde yaşanan yoğun acı, aslında sadece kişiye değil, ilişkinin getirdiği mutluluk duygusuna olan bağımlılığın bir sonucudur. Vairāgya, bu bağımlılığı fark etmemize ve zihinsel özgürlüğe ulaşmamıza yardımcı olur. Sevgi dolu bir bağ kurabiliriz, ancak bu bağa takılmadan, onun bizi tanımlamasına izin vermeden var olabiliriz.
Dahası, vairāgya'nın pratiği, hayatın iniş çıkışlarında dengede kalmamıza yardımcı olur. Bu, yalnızca ilişkilerimizde değil, iş, aile ve diğer sosyal dinamiklerde de bizi özgürleştiren bir yaklaşımdır. "Bağlanmama" modern çağın bir savunma mekanizması olmaktan çıkarak, derin bir farkındalık ve özgürlük yolu olabilir. Ancak bunun gerçekleşmesi için önce bu kavramı doğru anlamak ve hayatımızın her alanına uygulamak gerekir.
Dünyada olup da dünyalı olmamak, işte bütün mesele bu. Spiritüel yolun temeli bu değilse ne?
Vairāgya bizi sabırlı kılar.
Sabır bizi dayanıklı yapar.
Dayanıklı olduğumuzda affedici olur ve olanları unuturuz.
Bu bizi sakinleştirir.
Sakinlikte içimize döneriz.
Bu bize berrak bir görüş verir.
O zaman olaylara doğru bakabilir ve doğru kararlar veririz.
Bu da bizi mutlu ve hoşnut kılar.
Abhyāsa ve Vairāgya o yüzden el ele ilerler.
Sugata Duygu Akartuna
Sugata Duygu Akartuna
Mütercim tercüman, bilimkadını, yazar ve eğitimcidir. İki kitap çevirisi yapmış, uluslararası platformlarda birçok konuşma gerçekleştirmiş ve çeşitli eğitimler sunmaktadır. Hindistan’daki Amrita Vishwa Vidyapeetham Üniversitesi’nde doktora çalışmalarına devam eden Akartuna, kadim bilgeliği modern bilimle buluşturmayı amaçlamakta ve karma, dharma gibi konuları Türk okurlara anlaşılır ve edebi bir dille sunmaktadır. Spiritüelliğe dair her alana ilgi duyarak, her şeyin birbirine bağlı olduğu bir bakış açısını benimser.
Comments